بازداشت 5 روزنامه نگار در ایران؛ تاکتیک سپاه چیست؟

عصر روز دوشنبه رسانه های داخلی ایران خبر دادند که سازمان اطلاعات سپاه پاسداران ایران طی هفته جاری چند تن از اعضای «شبکه نفوذی همکار با دولت‌های متخاصم غربی» را که در فضای مجازی و مطبوعات کشور فعال بودند، بازداشت کرد.

تعداد این افراد در خبر منتشره مشخص نشده است ولی وب سایت «راه دانا» که یک رسانه وابسته به خبرگزاری «فارس»، نزدیک به سپاه محسوب می شود نیز از بازداشت این پنج نفر خبر داد.

در دو روز گذشته، از «عیسی سحرخیز»، روزنامه نگار و فعال سیاسی، «احسان مازندرانی»، مدیرمسوول روزنامه «فرهیختگان»، «آفرین چیت ساز»، عضو تحریریه روزنامه «ایران» و «سامان صفرزایی»، عضو تحریریه ماهنامه «اندیشه پویا» به عنوان افرادی نام برده شده که بازداشت شده اند. نام نفر پنجم تا لحظه تنظیم گزارش مشخص نشده است.

انتشار خبر بازداشت این افراد یک روز پس از مصاحبه سردار «محمدعلی جعفری»، فرمانده سپاه اتفاق افتاد. او با توصیف شرایط پس از توافق هسته ای به عنوان «فتنه»، گفته بود: «دشمن کار خود را شروع کرده اما اگر خطر نفوذ را درک کردیم، باید الان جلوی برخی از کارهایی که انجام می‌شود را بگیریم.»

سپاه پاسداران روز دوشنبه هم با صدور بیانیه ای در رابطه با «13 آبان» به عنوان «روز مبارزه با استکبار»، درباره «فتنه نفوذ» هشدار داده بود.

«شبکه نفوذی» عبارتی است که از سخنرانی های اخیر علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی استخراج شده است. او 26 مردادماه در یک سخنرانی عمومی در مورد نیت امریکایی ها گفت: «]نیت امریکایی ها[ این بود که از این مذاکرات و از این توافق، وسیله‌ای پیدا کنند برای نفوذ در داخل کشور. ما این راه را بستیم و این راه را به طور قاطع خواهیم بست.»

رهبر جمهوری اسلامی در دو ماه گذشته پنج بار دیگر درباره «نفوذ دشمن» سخن گفته است. او 25 شهریور ماه در دیدار با فرماندهان سپاه با تاکید بر اهمیت جلوگیری از نفوذ سیاسی و فرهنگی غرب به داخل کشور گفت: «مسوولین گوناگون -از جمله خود سپاه- جلوی نفوذ امنیتی دشمن را با کمال قدرت ان‌شاءالله می گیرند.»

بر همین اساس، به نظر می رسد دور تازه تاکتیک های سپاه ذیل استراتژی مقابله با نفوذ که توسط رهبر جمهوری اسلامی اعلام شده، در حال اجرایی شدن است.

اما در خبر منتشر شده به نقل از سازمان اطلاعات سپاه آمده است که بازداشت این افراد پس از ماه ها «رصد مستمر اطلاعاتی و اشراف همه جانبه به ابعاد فعالیت های این شبکه» انجام شده است.

30 شهریور امسال 12 نماینده مجلس ایران که به «جبهه پایداری» وابسته بودند، در تذکری به وزرای اطلاعات و فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کردند: «یک باند و جریان مخرب صدها نفری رسانه‌ای در داخله وابسته به سرویس‌های جاسوسی غربی می‌باشند و با کشورهایی از جمله نروژ ـ هنلد و انگلیس مرتبط هستند. سرپل ارتباطات آن ها در خارج از کشور، افرادی از سران فتنه 88 و فراریان و پناهنده شدگان به کشورهای غربی می‌باشند. این جریانات در روزنامه‌های زنجیره‌ای و رسانه‌های فضای مجازی با هدایت سرویس‌های انگلیسی و غربی و با دادن عنوان به این نفوذی‌ها، القا مواضع خواسته شده از طرف بیگانگان را عملیاتی می‌کردند. لذا نمایندگان ملت از وزارت مقتدر اطلاعات نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌خواهند که سریعاً به این جریان وابسته به دشمنان انقلاب برخورد و پرونده آن ها را تسلیم قوه قضاییه نمایند.»

چند ساعت پس از انتشار این تذکر، توییتر وب سایت تندروی «مشرق نیوز» از بازداشت 12 روزنامه نگار رسانه های اصلاح طلب خبر داد. خبری که به سرعت حذف شد ولی 15 مهرماه، «بیژن نوباه»، نماینده تندروی مجلس ایران با اشاره به درخواست نمایندگان مجلس گفت: «لیست 13-12 نفره ای از این افراد اعلام  شده است که این مساله تحت پی گیری است و وزرای مربوطه نیز از این موضوع اطلاع دارند.»

هنوز مشخص نیست که بازداشت چهار روزنامه نگار ساکن تهران به این فهرست ارتباط دارد یا این که فهرست دیگری از سوی سازمان اطلاعات سپاه تنظیم شده است. هم‎چنین از اتهامات افراد بازداشت شده خبری منتشر نشده است.

«مهدی سحرخیز»، فرزند عیسی سحرخیز پیش از این در گفت و گو با «ایران وایر»، از «تبلیغ علیه نظام»، «توهین به رهبری» و «تبانی و تجمع علیه نظام» به عنوان اتهامات احتمالی پدرش نام برده بود.

«سام حسینی»، یکی از نزدیکان «احسان مازندرانی» به «ایران وایر» می گوید:«هیچ تماسی با ما گرفته نشده و هیچ اطلاعی هم از محل نگه‎داری آقای مازندرانی نداریم.» 

او در مورد شیوه دستگیری احسان مازندرانی می‌گوید: «شیوه دستگیری احسان نیز به دستگیری آقای سحرخیز شباهت داشت. صبح زود، ساعت شش و نیم یا هفت به منزل ایشان مراجعه کرده و تا ساعت ده و نیم صبح خانه را زیر و رو و تفتیش کرده و لپ تاپ، گوشی، تبلت، اسناد و مدارک دست­نویس و کپی ، فلش مموری، پاسپورت، شناسنامه و کارت‌های بانکی و همه این مدارک را با خودشان برده‌اند. تاریخ حکمی که نشان داده‌اند، به ماه گذشته برمی گشته و متعلق به روز بازداشت نبوده است.»

سام حسینی می افزاید: «از زمانی که احسان مازندرانی، مدیر مسوولی روزنامه فرهیختگان را بر عهده گرفت، از سوی رسانه‌های وابسته به دولت همواره تحت فشار بود.»

وب سایت راه دانا دیروز با انتشار گزارشی درباره احسان مازندرانی، از او به عنوان یک عضو نزدیک به خانواده هاشمی رفسنجانی نام برده که سوابق فعالی در روزهای پس از انتخابات پس از 88 داشته است.

«حمید. م،» روزنامه نگار ساکن ایران نیز به «ایران وایر» می گوید: «دستگیری هم‌زمان عیسی سحرخیز و احسان مازندرانی که در یک نقطه علاقه‌مندی و رابطه با خط فکری آیت الله هاشمی رفسنجانی با هم به اشتراک می رسند، در آستانه انتخابات پیش رو مطمئنا نمی تواند بی دلیل و معنا باشد.»

«رضا. ق»، روزنامه نگار ساکن ایران که بارها تجربه بازداشت و زندان داشته، در مورد علت دستگیری های اخیر به «ایران وایر» می گوید: «سپاه پاسداران تلاش می کند در شرایط پس از توافق هسته ای، مانع  فعالیت جدی و هدفمند مطبوعات مستقل و اصلاح طلب شود و فضای سیاسی و رسانه ای را برای فعالان سیاسی ناامن کند.»

او با انتقاد از فعالیت وزارت اطلاعات، تاکید می کند:«بخش مهمی از بدنه وزارت اطلاعات دولت احمدی نژاد اکنون در سازمان اطلاعات سپاه فعال هستند و با تشدید فشارهای رسانه ای در ماه های اخیر، برخی از خبرنگاران نزدیک به جریان اصلاحات در سکوت کامل خبری، احکام بلند مدت گرفته اند.»

می افزاید:«به صراحت مدیران روزنامه‌ها تهدید شده اند که با وجود ممنوع الکار نبودن این افراد، از حضور آن‌ها در تحریریه‌ها جلوگیری شود. فعالان سیاسی، به ویژه مطبوعاتی دارای حکم نیز احضار شده اند و یا توسط قوه قضاییه یا سپاه و بسیار شفاف به آن‌ها هشدار داده شده که احکام شان اجرا می‌شود مگر آن که سکوت سیاسی و عدم فعالیت مرتبط با انتخابات مجلس را در هر سطحی به خوردن آب خنک زندان ترجیح دهند.»

اما دیگر چهره ای که نامش در فهرست چهار نفر بازداشت شده آمده، آفرین چیت ساز است. وب سایت «آمدنیوز» دیروز درگزارشی درباره او نوشت: «خانم چیت ساز، همسر سابق "علی دهکردی"، بازیگر صاحب نام سینمای ایران است که خود نیز بازیگر بوده و طراحی لباس فیلم‌های مختلف را عهده‌دار بوده است... سازمان اطلاعات سپاه پاسداران ابتدا خط شایعه سازی را برای این هنرمند و روزنامه‌نگار در پیش گرفت و سپس سعی کرد برای پرونده سازی علیه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، به هر ترتیبی نسبتی میان وی و آقای ظریف برقرار کند که این پروژه همیشگی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با ناکامی و شکست مواجه شد. خانم چیت ساز که به واسطه حرفه‌اش، ارتباط نزدیکی با دولت حسن روحانی، "حسین فریدون" دستیار ارشد رییس‌جمهور، "علی جنتی" وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و محمدجواد ظریف دارد، پیش از روی کار آمدن دولت روحانی، مدتی در پاریس بود و به کارهای هنری، از جمله نقاشی، طراحی لباس و… اشتغال داشت.»

آفرین چیت ساز در دو سال گذشته به طور منظم در روزنامه «ایران» به نوشتن سرمقاله هایی درباره سیاست خارجی مشغول بوده است. بازداشت این روزنامه نگار فعال در روزنامه دولت می تواند نشانه دیگری از جدال های پشت پرده امنیتی بین دولت و منتقدانش باشد.

وب سایت تندروی راه دانا دیروز در گزارشی از آفرین چیت ساز به عنوان یک عنصر نزدیک به مسوولان وزارت ارشاد نام برده است: «در یکی از آخرین مقالاتش، اعتراض مردم اصفهان و یزد به حضور "جک استراو" را نمایش قانون‌شکنی نزد میهمانان خارجی خوانده بود.»

سامان صفرزایی، روزنامه نگار اصلاح طلب که در سوابق کاری او فعالیت در تحریریه روزنامه «اعتماد» به چشم می خورد نیز مدتی در خارج از ایران به سر می برده است. علاوه بر سامان صفرزایی، احسان مازندرانی و آفرین چیت ساز نیز در سال های اخیر در خارج از کشور زندگی کرده اند. عیسی سحرخیز هم در طول یک سال گذشته حضور فعالی در قالب مصاحبه و یادداشت در رسانه های خارج از ایران داشته است. وجود چنین پیشینیه ای می تواند انگیزه سازمان اطلاعات سپاه برای طرح اتهام علیه این افراد را تشدید کند. 

در همین حال، وب سایت «سحام نیوز» خبر داده که امروز، ۱۳ آبان، 20 خبرنگار و روزنامه‌نگار اصلاح طلب نزدیک به حسن روحانی و هاشمی رفسنجانی به خیابان «صابونچی »تهران احضار شده‌اند تا تحت بازجویی بازجویان سپاه پاسداران قرار گیرند. این افراد قرار است جداگانه به این ساختمان مراجعه کنند. برنامه‌ریزی برای بازداشت 10 خبرنگار و روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب دیگر انجام شده و قرار است عده‌ای نیز در روز ۱۶ آذرماه آتی بازداشت شوند.»

تاکنون مسوولان دولت ایران درباره انتشار این گزارش ها واکنشی نشان نداده اند و سازمان اطلاعات سپاه وعده داده است: «اقدامات و تحولات بعدی در این حوزه متعاقبا اطلاع رسانی خواهد شد.»