گزارش
سکانس عقد موقت سریال «آقازاده» در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی بحث‌های مفصلی راه انداخته است. آنها تشویق جوانان به ازدواج موقت را در یک سریال که به آش خوردن یک ساعته ختم می‌شود به نقد و چالش کشیده‌اند، اینکه چنین اتفاقی چه قدر ممکن است در دنیای واقعی هم رخ دهد و مورد پذیرش واقع شود.
آقازاده، سریالی است که از سوی «سازمان هنری رسانه‌ای اوج»، متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ساخته شده است. در این سریال، دعوا میان آقازاده‌ها یا به عبارت بهتر، جناح‌های داخل حکومت است.
آقازاده‌ها، آقازاده‌های دیگر را آشکارا به دلالی، اختلاس و داشتن شبکه فساد مهم می‌کنند. در این سریال، ایده «پرستوها» و ارتباط‌‌شان با سران حکومت بیان می‌شود که احتمالا فقط سازمانی مانند اوج که متعلق به سپاه و از خودی‌های پرقدرت به حساب می‌آید توانایی و اجازه پرداختن به چنین موضوعاتی را دارد.
گذشته از این مسایل، در تازه‌ترین بخش این سریال، صحنه‌ای از عقد موقت باعث نقدهای فراوانی به آن شده است.
برخلاف عمده مواقع که معمولا این بحث‌ها در محیط مجازی باقی می‌مانند و در همان‌جا هم تکلیف‌شان مشخص می‌شود، این‌بار اما برخی از رسانه‌های داخلی نیز درگیر سریال آقازاده شده‌اند. «روزنامه جوان»، وابسته به سپاه پاسداران از این برنامه تمجید کرده اما تلویحا گفته است ازدواج موقت موضوعی نیست که سطحی به آن پرداخته شود.
در سکانس جنجالی فیلم آقازاده چه می‌بینیم؟
در سکانس بحث برانگیز فیلم آقازاده، شخصیت «راضیه» با بازی «پردیس پورعابدینی» و «حامد» با بازی «سینا مهراد» حضور دارند. در این سکانس که حدود سه دقیقه طول می‌کشد، راضیه با خواندن یک صیغه موقت، به حامد محرم می‌شود. در زمان اجرای این عقد، هیچ‌کس دیگری به عنوان عاقد و شاهد حضور ندارد. مهریه نیز یک شکلات است که از طرف زن به مرد داده می‌شود. راضیه (شخصیت زن فیلم) در این سکانس می‌گوید آنها برای برای «خوردن آش» و «صحبت کردن» به این محرمیت یک ساعته نیاز دارند.
بازیگر زن بعد از خواندن متن عقد موقت و پذیرفته شدن عقد توسط شخصیت مرد، با بازگو کردن عبارت «قَبِلتُ» به زبان عربی، چادر از سر می‌اندازد و به اتاق دیگری می‌‌رود. شخصیت مرد هم بعد از چند دقیقه از اتاق خارج می‌شود.
در نسخه اصلی فیلم، بازیگر زن بعد از خوانده شدن عقد، چادرش را برمی‌دارد. این بخش در نسخه‌ای که پلت‌فرم‌های آنلاین نمایش خانگی در ایران پخش کرده‌اند، سانسور شده است.
چرا سکانس آقازاده بحث‌برانگیز شده است؟
لزوم خواندن صیغه محرمیت برای خوردن آش تا ازدواج موقت در این فیلم، واکنش منتقدان را در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشته‌اند. بخشی از کاربران البته با مطرح شدن این مسایل موافق هستند اما شیوه طرح آنها را زیر سوال برده‌اند. در این میان، بسیاری هم آش خوردن را به عنوان واژه‌ای اروتیک، دست‌مایه طنز کرده و با آن به شوخی پرداخته‌اند.
«محمدرضا نصیری»، روزنامه‌نگار از آن‌چه در سکانس فیلم آقازاده به تصویر کشیده شده است، با عنوان «پورن حلال» نام می‌برد. او در قالب کنایه و طنز در اینستاگرام نوشته است: «آقا مشکل شما با پورنوگرافی حلال چیه؟ چطور اون کچله که در پوشش لوله‌کش می‌ره خونه خانم‌ها و بلا می‌اره سرشون ایرادی نداره ولی بچه‌های مومن انقلابی ما تا می‌خوان یه لذت مباح ببرن می‌شه آخ؟... اصلا تو کدوم فیلم اینجوری می‌تونید به این زیبایی افتادن چادر رو ببینید و تپش قلب بگیرید؟»
«احمد نیک»، یک کاربر که خودش را «دوست‌دار استاد رائفی‌پور» معرفی کرده، در توییتر نوشته است: «صیغه شدن خلاف حکم دین نیست اما رابطه دوست‌دختر، دوست‌پسر و خیانت خلاف حکم دین و شریعت است. چرا جامعه ما به سویی رفته که پذیرفتن چیزی که خلاف دین می‌باشد، (برایش) راحت‌تر است؟»
«طاها باقری»، کارشناس آی‌تی در توییتر اما نظر دیگری مطرح کرده است و منتقدان را دشمنان سازمان اوج می‌داند: «اینایی که دارن با یک سکانس سریال آقازاده به سریال و اوج حمله می‌کنن چند حالت دارند. یا اصلا سریال رو کامل ندیده‌اند. یا با اوج مشکل دارند. یا با ساخت سریال خوب مشکل دارند، یا با زدن آقازاده‌ها (مشکل دارند). وگرنه این همه سریال کثیف هست، چرا به اونا نمی‌تازند؟»
روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران در عین حالی که از این فیلم و ایده‌اش پشتیبانی کرده اما نوشت است باید طور دیگری به ازدواج موقت واکنش نشان می‌داد.
در یادداشتی که دوشنبه سوم شهریور ۱۳۹۹ در این روزنامه منتشر شده، سریال آقازاده را به خاطر این که برای اولین‌بار رابطه‌ای مشروع را ترسیم کرده، به طور تلویحی تایید کرده است. این روزنامه در عین حال، نگاه انتقادی به این موضوع را «گذرا و حاشیه‌ای» دانسته است.
نویسنده یادداشت روزنامه جوان انتقاد کرده که پرداختن به موضوع ازدواج موقت بدون عمیق شدن روی آن، باعث این انتقادها و حساسیت‌ها شده است. او در عین حال تعجب کرده است که چرا ترسیم یکی از احکام اسلامی در یک اثر نمایشی باید تا این اندازه واکنش منفی در پی داشته باشد.
بخشی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی به پیچیدگی‌های شرعی مربوط به این سکانس ایراد گرفته‌اند؛ از جمله اینکه چنین عقدی از نظر شرعی قابل‌قبول است یا نه؟
«شهرام اجتهادی»، فعال اقتصادی در این باره در توییتر نوشته است: «الان این سوال مطرح می‌شه که اگر نیروی انتظامی دختر و پسری را در منزل در حالی که مشغول خوردن آش هستند، دستگیر کنند، اگر آنها بگویند صیغه کرده‌ایم، مورد قبول واقع می‌شود یا باید بروند وزرا؟»
بنابر آن‌چه در سایت استفتائات رهبر ایران آمده است، صیغه ازدواج موقت زمان حداقل و حداکثری ندارد اما برای آن که عقد باطل نشود و حتما به عنوان عقد موقت شناخته شود، باید هم‌زمان مدت عقد و مهریه قید شده باشد. رضایت ازدواج برای طرفین هم طبق تبصره‌هایی، می‌تواند برعهده خود فرد گذاشته شود.
درباره اینکه شکلات می‌تواند مهریه باشد، براساس ماده ۱۰۸۷ «قانون مدنی جمهوری اسلامی»، مهر عبارت است از مالی که به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به دادن آن به زن است.
داستان فیلم آقازاده چیست؟
آقازاده که در شبکه خانگی پخش می‌شود، داستان درگیری فرزندان مسوولان ارشد ایران را در قالب یک فیلم داستانی (درام) روایت کرده است. داستان فیلم حول محور درگیری دو شخصیت اصلی روایت می‌شود. یکی از این آقازاده‌ها (شخصیت «نیما بحری» با بازی «امیر آقایی») به واسطه اتصال به منابع قدرت، تخلفات اقتصادی فراوانی در پرونده دارد و دیگری، آقازاده‌ای به نام حامد تهرانی (با بازی سینا مهراد) است که می‌خواهد دست او را رو کند.
آقازاده اصطلاحی است که در جمهوری اسلامی برای فرزندان مسوولان ارشد کشور به کار برده می‌شود. معمولا این لقب جنبه منفی دارد و به کسانی اشاره می‌کند که از قدرت سوء استفاده کرده‌اند.
هرچند در سکانسی که اخیرا در شبکه‌های اجتماعی پخش شده است، بازیگران معروفی دیده نمی‌شوند اما تعداد قابل‌توجهی از بازیگران این مجموعه جزو چهره‌های شناخته‌شده جامعه هنری در ایران هستند. «امیر آقایی»، «امین تارخ»، «نیکی کریمی»، «امین حیایی»، «مهدی سلطانی»، «کامبیز دیرباز»، «لعیا زنگنه»، «ثریا قاسمی» و «مسعود فروتن» از بازیگران شناخته شده‌ای هستند که در این مجموعه حضور دارند.
فیلم آقازاده را «بهرنگ توفیقی» کارگردانی کرده است. عمده آثار او پیش‌تر جزو برنامه‌های مناسبتی و سفارشی بوده‌اند که به دلیل مناسبت‌های دینی مثل ماه رمضان یا مناسبت‌های روزهای دیگری مانند «روز نیروی انتظامی» ساخته شده‌اند.
تولیدکننده و سفارش‌دهنده سریال ۲۴ قسمتی آقازاده، سازمان هنری رسانه‌ای اوج است. این سازمان از سال ۱۳۹۰ آغاز به کار کرده و بخش تامین مالی پروژه‌هایش برعهده سپاه پاسداران است.