در روزهای اخیر برخی از منابع از دستگیری سه نفر از اعضای جامعه رنگینکمانی که در اینستاگرام صفحات پربیننده و فعال داشتند، خبر دادهاند. این افراد که با گرایش جنسی و هویت جنسیتی آشکار معمولا در صفحات خود ویدیو کلیپهایی با مضامین طنز و تا حدی انتقادی منتشر میکردند، توسط نیروهای امنیتی دستگیر و به زندان «اوین» منتقل شدند.
«میثم ولی پور»، «میثم دهقانی» و «علیرضا اسدی»، سه بازداشت شده ساکن تهران هستند.
با وجودی که دلیل اصلی بازداشت این افراد که هر سه در اوایل دهه ۲۰ سالگی خود هستند، هنوز به طور رسمی اعلام نشده است اما خبرهای غیررسمی میگویند به دلیل محتوایی که در صفحات اینستاگرام خود منتشر میکردند و به اصطلاح، مغایر با هنجارهای اجتماعی تعریف میشوند، تحت پیگرد نیروهای امنیتی قرار گرفته و بازداشت شدهاند.
یک منبع نزدیک به این سه فرد که مایل به عنوان نامش نیست، به «خبرنگاری جرم نیست» گفت: «هیچ دلیل دیگری به جز انتشار فیلم، عکس و مطالب مرتبط با گرایش جنسی و هویت جنسیتی در صفحات شخصی برای بازداشت این افراد وجود نداشته است.»
یکی از دوستان نزدیک این افراد میگوید: «راستش دو هفته پیش دوتا از دوستانم را در خانهشان دستگیر کردند و به زندان اوین بردند. دوست دیگرم هم سه چهار روز پیش بازداشت شد. تا الان سه نفر از دوستانم بازداشت شدهاند. دوتا از این بچهها ترنس هستند.»
او درباره این که آیا از وضعیت آنها پس از بازداشت و یا جزییات پرونده خبر دارد، گفت: «هیچ چیز راجع به جزییات این بازداشتها نمیدانم چون خانوادههایشان حرفی نمیزنند. از دلیل دستگیری آنها صد در صد مطمئن نیستم اما هیچ دلیلی به جز انتشار ویدیو کلیپهایی که میساختند و فعالیتهایشان در اینستاگرام وجود ندارد. تنها اطلاعی که دارم، این است که الان در زندان اوین هستند.»
یکی از اقشاری که این روزها شاهد فعالیت بیشتر و پررنگتر شدن حضورشان در شبکههای اجتماعی، به ویژه اینستاگرام هستیم، جامعه رنگینکمانی، یعنی افراد با گرایشهای جنسی و هویتهای جنسیتی مختلف است. در جامعهای که در فضای حقیقی آن فرصتهای برابری برای همه انسانها با وجود همه تفاوتها وجود ندارد، فضای مجازی و شبکههای اجتماعی میتواند به محلی برای اعلام حضور بیشتر تبدیل شود. البته که در مقایسه، چهقدر میتواند امن و به دور از تبعیض و خشونت باشد، جای بحث دارد.
«سیدعلیرضا ادیانی»، رییس پلیس عقیدتی سیاسی ناجا در شهریور ۱۳۹۹ با تهدید غیرمستقیم مردم از حضور «مقتدر» پلیس فتا در فضای مجازی گفته بود در مقابله با جرایم سایبری و مسایل غیراخلاقی در این فضا با شوونات دینی، فرهنگی و اجتماعی ایران اسلامی برخورد خواهد کرد.
او حتی مدعی شده بود حضور پلیس فتا در فضای مجازی به معنای «حضور در میدان مبارزه و جهاد فی سبیلالله» است.
علاوه بر این، در سالهای اخیر با گسترش فعالیت اقشار مختلف در شبکههای اجتماعی، طرح نظارت بر فضای مجازی با سختگیریهای بیشتری انجام و اقدامات زیادی نیز در محدود کردن، دستگیری و بازداشت بلاگرها و فعالان صفحات پربیننده برای اعمال فشار بیشتر بر این فضا انجام شده است. از سال گذشته نیز بارها طرح فیلترینگ اینستاگرام را مطرح کردهاند.
دلیل دستگیری این سه عضو جامعه رنگینکمانی هرچه که باشد، این اولین باری نیست که خبر بازداشت و بسته شدن صفحاتی که محتوای رنگینکمانی دارند را میشنویم.
در سالهای اخیر با رشد شبکههای اجتماعی و فضای بازی که در رسانههای خارج از کشور برای حرف زدن و پرداختن به موضوعات جنسی و جنسیتی ایجاد شده است، صفحات زیادی را با محتوای رنگینکمانی و یا اشخاصی که خودشان را از این جامعه معرفی میکنند، میبینیم. اکثر آنها نوجوانان و جوانانی هستند که با استفاده از همین فضا و اطلاعاتی که از صفحات فعال در این زمینه به دست میآورند، گرایش جنسی و هویت جنسیتی خود را میشناسند و تعریف میکنند و با هر سبک سلیقهای که دارند، به فعالیت میپردازند. چرا که در دنیای واقعی جایی برای خود پیدا نمیکنند.
در کشوری مانند ایران با فرهنگ سنتی و مذهبی و تابوی همیشگی حرف زدن از موضوعات جنسی و جنسیتی، فضای مجازی و شبکههای اجتماعی تبدیل به وسیلهای برای اعضای جامعه رنگینکمانی شده است تا حرف بزنند، دیده و شنیده شوند و در مسیر مشاهدهپذیری جامعه و درک و پذیرفته شدن گام بردارند.
البته اینها تعداد اندکی از اعضای جامعه بزرگ رنگینکمانی هستند که به دلیل ترس از قضاوتها، تبعیضها، خشونتها و طرد شدن از خانواده و اجتماع و مشکلات قانونی، همیشه در سایه و مخفیانه زندگی میکنند. طبیعتا باید وظیفه دستگاههای آموزشی و قانونی حاکم، حمایت از همه اقشار و تامین حقوق برابر در لایههای مختلف اجتماع و دادن آموزش صحیح جنسی و جنسیتی برای کودکان و نوجوانان و خانوادههایشان باشد، نه سرکوب، دستگیری و تلاش برای پاک کردن صورت مساله.