براساس گزارش ردهبندی جهانی آزادی رسانهها در سال ۲۰۲۱ که از سوی سازمان «گزارشگران بدون مرز» منتشر شده است، ایران در حیطه اطلاعرسانی آزاد در در میان ۱۸۰ کشور جهان که مورد بررسی قرار گرفته، رتبه ۱۷۴ را دارد. به عبارتی، ایران همچنان یکی از کشورهایی است که با محدودیت اطلاعرسانی مواجه است.
سازمان گزارشگران بدون مرز روز ۳۱فروردین۱۴۰۰ گزارش تازه از ردهبندی جهانی آزادی رسانهها در سال جدید را منتشر کرده است. در این پژوهش ۷۳ کشور از ۱۸۰ کشوری که مورد بررسی قرار گرفتهاند، از نظر اطلاعرسانی دچار اختلال و ۵۲ کشور نیز با محدودیت شدید دولتی مواجه هستند. در نقشهای که از سوی گزارشگران بدون مرز منتشر شده، وضعیت روزنامهنگاری در کشورهای مختلف با رنگ سرخ و سیاه و نارنجی مشخص شده است.
براساس این گزارش، از سال ۱۳۸۱ که انتشار ردهبندی جهانی آزادی رسانهها از سوی گزارشگران بدون مرز آغاز شده، کشور ایران همواره در پایینترین رده اطلاعرسانی بوده است.
در بخشی از این گزارش با اشاره به محدودیت اطلاعرسانی درباره کرونا در ایران آمده است: «وضعیت کووید۱۹ با سعی مقامات حکومتی در کاهش آمار بیماران مبتلا و کشته شده، بدتر شد. حکومت در حالی از هشتاد هزار کشته شده سخن میگوید که بنا بر برخی از آمارها این شمار بیش از صدوهشتادهزار نفر برآورد شده است.»
در ادامه این گزارش به اعدام «روحالله زم» و بازداشت روزنامهنگاران و شهروندخبرنگاران اشاره شده است: «مقامات حکومتی افزون بر مهار اطلاعات در رسانههای سنتی، رسمی و در اینترنت تهدید، احضار و بازداشت و محکوم کردن روزنامهنگاران و شهروندخبرنگاران را افزایش دادهاند. از سوی دیگر ایران در ۵۰ سال گذشته بیشترین شمار احکام اعدام علیه روزنامهنگاران را صادر و یا اجرا کرده است. «روحالله زم» مدیر سایت خبری و کانال تلگرام آمدنیوز بعد از آن که در یک محاکمه غیرعادلانه محکوم شد، در تاریخ ۲۲آذر۱۳۹۹ به دار آویخته شد.»
«کریستف دولوار» دبیر اول RSF در اینباره گفته است: «روزنامهنگاری بهترین واکسن علیه اطلاعات نادرست است. متاسفانه تولید و توزیع آن از سوی کارداران سیاسی، اقتصادی و فناوری و گاهی نیز فرهنگی مسدود میشود. در برابر شتابزدگیِ فرامرزی اطلاعات نادرست در پلتفرمهای رقمی و شبکههای اجتماعی، روزنامهنگاری همچنان اصلیترین تضمینی است تا پرسمانهای همگانی بر گوناگونی رویدادهای درست استوار باشند.»
سه کشوری که از نظر آزادی اطلاعرسانی در ردیف اول این ردهبندی قرار دارند، به ترتیب نروژ، فنلاند و سوئد هستند. همچنین اروپا و امریکا (شمالی و جنوبی) همچنان قارههای شایستهتر برای آزادی رسانهها هستند.
اما کشورهایی که در بخش قرمز نقشه و در پایینترین ردهبندی آزادی جهانی رسانهها قرار دارند؛ عبارتند از روسیه، چین، کره شمالی، ترکمنستان، مالزی و اریتره.
گزارشگران بدون مرز (RSF) از سال ۲۰٠٢ ردهبندی جهانی آزادی رسانهها را منتشر میکند و در واقع ابزاری کاربردی برای دادخواهی است.
سازمان گزارشگران بدون مرز در توضیح پژوهش سالیانه خود نوشته است: «ردهبندی جهانی آزادی مطبوعات نه تحول و یا وضعیت سیاسی دولتها؛ بلکه معیاری برای سنجش میزان بهرهمندی روزنامهنگاران از آزادی در ١٨٠ کشور جهان است که بر مبنای شناسگرهای متعدد است، مانند کثرتگرایی؛ یعنی حضور عقاید متفاوت در رسانهها، استقلال رسانهها؛ رسانهها در برابر قدرتهای سیاسی، اقتصادی، مذهبی و نظامی، خودسانسوری، چارچوبهای حقوقی و قانونی، کارآمدی چارچوبهای قانونی که فعالیت اطلاعرسانی را سازمان میدهد، شفافیت نهادهایی که فعالیت اطلاعرسانی را نظارت میکنند و شناسگرهای دیگر.»