آخرین به روز رسانی

30 اکتبر 2021

سازمان مطبوع

نامعلوم

جنسیت

زن

قومیت

نامعلوم

مذهب

مسلمان

استان

خوزستان

شغل

کنشگر جامعه مدنی

حکم دادگاه

پنج سال حبس قطعی

وضعیت

در زندان

مقام تعقیب کننده

وزارت اطلاعات

اتهام

اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت ملی
تشویش اذهان عمومی

تاریخ تولد

1374

سپیده قلیان در زندان

«سپیده قلیان»، فعال مدنی اهل دزفول در جریان اعتراضات کارگران هفت‌تپه بازداشت و در دادگاه انقلاب به ۱۸ سال زندان محکوم شد. این حکم در دادگاه تجدیدنظر به پنج سال زندان کاهش یافت. همچنین وضعیت پرونده دیگر خانم قلیان که به بازداشت در اعتراضات سراسری آبان ماه 1398 مربوط می‌شود، هنوز نامشخص است.

 

سپیده قلیان نخستین‌بار، ششم اسفند ۱۳۹۵، زمانی که دانشجوی سال چهارم رشته دامپزشکی بود، در منزل پدری‌اش بازداشت و به مکانی نامعلوم برده شد. یک منبع نزدیک به خانواده‌اش، علت دستگیری قلیان را فعالیت‌های مدنی او در شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام عنوان کرده بود. بعد از پنج روز بازداشت، او با تودیع وثیقه دویست میلیون تومانی تا پایان مراحل دادرسی از بازداشتگاه اداره اطلاعات اهواز آزاد شد.
او سپس بار دیگر، در جریان اعتراضات کارگر خوزستان در روز ۲۷ آبان ۱۳۹۷ به همراه شماری از کارگران معترض بازداشت شد. قلیان ابتدا به بازداشتگاهی در شهر شوش (شهر وقوع اعتراضات کارگران هفت‌تپه) منتقل شد و بعدتر، ماموران امنیتی او را به اهواز منتقل کردند. برخی گزارش‌ها به نقل از بستگان نزدیک سپیده، از ضرب و شتم او به دست ماموران امنیتی در زمان بازجویی خبر داده بودند. پس از یک ماه بازداشت، او با قرار وثیقه پانصد میلیون تومانی در تاریخ ۲۷ آذر از زندان آزاد شد.
پس از آزادی موقت از زندان، او شرحی از شکنجه‌ها و آزارهای صورت گرفته توسط ماموران امنیتی را در صفحه توییترش منتشر کرد. او گفت حاضر است در دادگاه درباره شکنجه خودش و اسماعیل بخشی شهادت بدهد. در ادامه این رشته توییت‌ها، قلیان نوشت که ماموران اطلاعات با استفاده از کابل و نسبت دادن اتهام‌های جنسی سعی در اعتراف‌گیری از او داشتند. سپیده نوشتن از شکنجه در دوران بازداشت را بازگویی «خشونت سیستماتیک نهادهای امنیتی» علیه زندانیان عنوان کرد و نوشت: «یادآوری سی روز رفتار وحشیانه و ضد بشری هنوز هم می‌تواند چشم‌هایم را خیس کند و تنم را بلرزاند.»
قلیان شرح شکنجه و آزار ماموران امنیتی را در تاریخ ۱۹ دی ماه ۱۳۹۷ در صفحه توییترش منتشر کرد. ده روز بعد در تاریخ ۲۹ دی ماه، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران فیلمی با عنوان «طراحی سوخته»، اعترافاتی از اسماعیل بخشی، سپیده قلیان و علی نجاتی، عضو هیئت مدیره سندیکای کارگران نیشکر هفت‌تپه را نمایش داد که در آن گفته بودند با گروه‌های مارکسیستی و برانداز در خارج از ایران ارتباط دارند.
سپیده قلیان همان شب، بلافاصله در واکنش به پخش فیلم اعتراف‌های اجباری اش با تاکید بر شکنجه شدن در دوران بازداشت، نوشت: «حالا که اعترافاتم پخش شد، خواهان علنی برگزار شدن دادگاهم هستم». صبح روز بعد، در تاریخ سی‌ام دی ماه، سپیده قلیان به همراه برادرش، مهدی قلیان، در منزل پدری‌شان بازداشت شدند. برادر قلیان هشت روز پس از دستگیری با قرار وثیقه آزاد شد اما سپیده تا اتمام تحقیقات مقدماتی در بازداشت ماند و اواسط اسفند ماه ۱۳۹۷ به زندان سپیدار اهواز منتقل شد.
اواخر فروردین ۱۳۹۸، جمال حیدری‌منش، وکیل مدافع سپیده قلیان، از تایید درخواست دادستان دادستان کل برای احاله پرونده موکلش با موافقت دیوان عالی کشور خبر داد و به این ترتیب، رسیدگی به پرونده این فعال مدنی به تهران انتقال یافت.
هشتم اردیبهشت همان سال ،خانم  قلیان برای حضور در جلسه بازپرسی از اهواز به زندان اوین منتقل شد. این جلسه روز نهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۸، در شعبه هفتم بازپرسی دادسرای اوین در حالی برگزار شد که قلیان از دسترسی به وکیل خود محروم بود. جلسه رسیدگی به اتهامات این فعال مدنی و دیگر متهمان پرونده از جمله اسماعیل بخشی در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ماه تحت عنوان آخرین دفاع در شعبه یادشده برگزار شد تا پرونده این افراد به دادگاه انقلاب تهران ارسال شود. روز دوشنبه ۱۳ خرداد، قلیان را به زندان قرچک ورامین انتقال دادند. او با انتشار نامه‌ای اعلام کرد انتقالش به این «تبعیدگاه ضد انسانی» با تصمیم دادستان و به قصد «تادیب وی» صورت گرفته است.
پس از گذشت یک ماه و نیم از انتقال قلیان به زندان قرچک، او در تاریخ یکم مرداد ماه در اعتراض به بدرفتاری مسئولین با والدینش و همچنین جابه‌جایی های متعدد خودش بین زندان‌های مختلف دست به اعتصاب غذا زد. او اعلام کرد تا روز تشکیل دادگاه به اعتصاب غذا ادامه خواهد داد.
این فعال مدنی از روز دوم اعتصاب دچار ضعف و بی‌حالی شدید شد و در ششمین روز، شدت وخامت وضعیت جسمانی‌اش به حدی رسید که برای حرکت کردن ناچار به استفاده از صندلی چرخدار شد. یکشنبه روز۱۳ مرداد ماه، وکیل مدافع قلیان با انتشار یادداشتی در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام از پایان اعتصاب غذای موکلش خبر داد. روز 16 شهریور ۱۳۹۸، قلیان به تحمل ۱۸ سال حبس تعزیری از سوی دادگاه انقلاب تهران محکوم شد.
این فعال مدنی از ۲۸ مهر ماه در اعتراض به افزایش فشارهای امنیتی بر خانواده خود از جمله بازداشت و بازجویی از خواهرش، سمانه قلیان، در اهواز و همچنین رفتار نامناسب مسئولین با زندانیان در زندان قرچک ورامین برای دومین دست به اعتصاب غذا زد و خواستار حضور هیئتی از قوه قضاییه در این زندان جهت رسیدگی به وضعیت نامناسب زندانیان شد. پنج شنبه شب دوم آبان، او با وعده مساعد مسئولین زندان مبنی بر رسیدگی به خواسته‌هایش به اعتصاب خود پایان داد و شنبه چهارم آبان ماه، با تودیع قرار وثیقه به صورت موقت و تا پایان مراحل دادرسی از زندان قرچک ورامین آزاد شد.
قلیان بار دیگر، شنبه ۲۵ آبان ماه، به دلیل حضور در اعتراضات سراسری آبان ۱۳۹۸، توسط نیروهای امنیتی در منزل پدری‌اش بازداشت و ۱۲ آذر با تودیع قرار وثیقه آزاد شد.
طی حکمی که ۲۳ آذر ماه، از سوی شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران در خصوص پرونده موسوم به هفت‌تپه به وکیل مدافع این فعال مدنی ابلاغ شد، خانم قلیان به اتهام اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت ملی پنج سال حبس قطعی محکوم شده است.
در این مدت، سپیده قلیان به رغم همه فشارها و تهدیدها به فعالیت‌های مدنی‌اش در شبکه‌های اجتماعی به ویژه توییتر ادامه داده است؛ او درباره شکنجه و فشار بر زنان بازداشتی به ویژه فعالان عرب در بازداشتگاه اطلاعات اهواز روایت‌هایی منتشر کرده است.
علاوه بر این، از رییس صدا و سیما و سردبیر بخش خبری بیست‌وسی و آمنه سادات ذبیح‌پور، خبرنگار تلویزیون دولتی ایران در خصوص تهیه و پخش اعترافات اجباری‌اش شکایت کرد. 
 
این فعال مدنی، روز ۱ تیر سال ۱۳۹۹، پس از مراجعه به شعبه ۱ اجرای احکام کیفری دادسرای امنیت تهران برای تحمل حبس تعزیری ۵ ساله خود از بابت پرونده بازداشتش در جریان اعتراضات کارگران نیشکر هفت تپه به بند زنان زندان اوین منتقل شد.
روز ۱۶ تیر ماه ۱۳۹۹ در حالی که قلیان در زندان اوین به سر می‌برد، جلسه دادرسی بازداشت روز ۲۵ آبان ۱۳۹۸ او که مرتبط به اعتراضات به افزایش قیمت بنزین در سراسر کشور بود، برگزار شد. در این جلسه آقای جمال الدین حیدری، وکیل مدافع خانم قلیان حضور داشت و شعبه ۱۰۱ کیفری ۲ شهرستان دزفول این فعال مدنی را به «اخلال در نظم عمومی بصورت غیر گسترده» متهم کرد.
در آبان ماه ۱۳۹۸ ویدئویی از خانم قلیان منتشر شده بود که در حال سردادن شعار «نه تهدید نه زندان دیگر اثر ندارد» است. به گفته منابع مطلع قلیان در جمع معترضان در شهر دزفول به سخرانی پرداخته بود.
از وضعیت این پرونده او اطلاعاتی منتشر نشده است.
شکایت نافرجام و افشاگری در شبکه‌های اجتماعی
پرونده شکایت سپیده قلیان از رئیس سازمان صدا و سیما و سردبیر بخش خبری ۲۰:۳۰ و آمنه سادات ذبیح پور، خبرنگار تلویزیون دولتی ایران در خصوص تهیه و پخش اعترافات اجباری خود تنها ساعاتی پس از تشکیل مختومه اعلام شد و در عوض پرونده‌ای جدید برای خانم قلیان به شکایت آمنه سادات ذبیح پور گشوده شده است.

در متن ابلاغیه‌ای که ۱۵ بهمن ماه ۹۸، صادر و ابلاغ شده، آمده است: دعوی آمنه سادات ذبیح پور به طرفیت سپیده قلیان با توجه به علت حضور مندرج در این ابلاغیه به شما ابلاغ می‌گردد ظرف مهلت مقرر اقدام در غیر این صورت مطابق مقررات اتخاذ تصمیم خواهد شد.

خانم قلیان همزمان با انتشار تصویر ابلاغیه در صفحه اینستاگرامش، نوشت: «تنها چند دقیقه پس از ثبت شکایت من از ذبیح‌پور به دلیل شرکت داشتن در تولید و پخش اعترافات اجباری، و دقت کنید که تنها چند دقیقه بعد، قرار منع تعقیب وی صادر و پرونده مختومه شده است! ‏به فاصله‌ی کوتاهی پس از آن، یک شکایت علیه من ثبت شده و دادگاه پنج روز فرصت داده تا خودم را معرفی کنم! این همان "عدل الهی" است که آمنه سادات من را به آن حواله داده بود؟!»

او بیان کرد که «هنوز تعداد زیادی از بازداشت‌شدگان آن زیر ساطور سرکوب‌اند و هنوز رد خون از نیزار ماهشهر پاک نشده که نهادهای امنیتی تعدادی از فعالان عرب را برای فرافکنی فاجعه، زیر شلاق دارند.»

خانم قلیان در پایان پست خود نوشت: «محکم‌تر از این هم می‌توانید بزنید آقا ما شما را محکم‌تر زده‌ایم».

سی ام ژانویه ۲۰۱۹، سیزده نهاد حقوق بشری، با صدور بیانیه‌ای از اتحادیه اروپا خواستند «صدا و سیما و هفت تن از مسئولان ضبط و پخش اعترافات اجباری» را تحریم کند. 

در متن این بیانیه آمده است: «امضاکنندگان این نامه مشترک به عنوان نمایندگان سازمان‌های حقوق بشری و جامعه مدنی، نگرانی عمیق خود را از استفاده فزاینده و نظام‌مند جمهوری اسلامی از اعترافات اجباری تلویزیونی علیه مدافعان حقوق بشر و زندانیان سیاسی ابراز می‌کنند.»

این بیانیه می افزاید: «تحقیق سازمان عدالت برای ایران نشان می‌دهد که از زمان آغاز اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ تا به امروز، دست‌کم ۳۵۵ نفر مجبور به اعتراف تلویزیونی علیه خود شده‌اند؛ اعترافاتی که اغلب برای پذیرش اتهاماتی ساختگی و دروغین بوده‌اند.»

این مجموعه از نهادهای ‎حقوق بشری با معرفی برنامه «بخش خبری ۲۰:۳۰» که از آن به عنوان «بخش اصلی در صدا و سیما که نقش پیاده کردن دستورات مقامات امنیتی شامل وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران را ایفا می‌کند» یاد کرده‌اند، خواهان تحریم‌ها علیه مدیران اجرایی صدا و سیما و همچنین تهیه‌کنندگان و گزارش‌گران این برنامه و مسئولان کلیدی این بخش خبری شده‌اند.

اتهام‌های تازه پس از افشاگری درباره وضعیت زندانیان عرب و خبرنگار صداوسیما

بیستم بهمن ماه ۹۸، خانم قلیان در رابطه با پرونده جدیدی که علیه وی گشوده شده است، در دادسرای اوین حضور یافت و پس از تفهیم اتهام با تودیع قرار کفالت ۱۸۰ میلیون تومانی آزاد شد.

اتهامات خانم قلیان در این جلسه که در شعبه ۳ بازپرسی دادسرای اوین تشکیل شد، «تبلیغ علیه نظام و نشر اکاذیب» عنوان شده است. دادگاه در خصوص این اتهامات به رسانه‌ای کردن اخبار زندانیان عرب توسط خانم قلیان و افشای نقش آمنه سادات ذبیح پور، مجری متهم به مشارکت در بازجویی توسط وی استناد کرده است.

سپده قلیان که ۲۴ شهریور ۱۴۰۰ از زندان بوشهر به مرخصی اعزام شد، دست به افشاگری درباره شرایط وخیم این زندان زد و از اعمال خشونت و آزار جنسیتی توسط ماموران زندان بوشهر علیه زندانیان زن پرده برداشت.
افشاگری که منجر به تشکیل پرونده‌ای جدید علیه او شد. خانم قلیان ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ با انتشار تصویری از یک احضاریه‌ جدید در توییتر، خبر از شکایت اداره‌کل زندان‌های بوشهر داد. طبق این شکایت که توسط شعبه ۲ دادسرای عمومی و انقلاب بوشهر به ثبت رسیده، اتهام «نشر اکاذیب رایانه‌ای» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» علیه سپیده قلیان مطرح شده است و او می‌بایست حداکثر تا سوم مهر ۱۴۰۰ خود را به دادسرا معرفی کند.
سپیده قلیان در توییتر نوشت : «خجالت می‌کشم در روزی که شاهد شکنجه‌ی نوید افکاری رو کشتن، خبر از شکایت اداره سازمان‌های بوشهر بدم، اما چاره‌ای نیست. نجات‌دهنده در گور خفته است و صدا به صدا نمی‌رسه. این ابلاغیه ۲ روز پیش به دستم رسید و جمهوری اسلامی یه بار دیگه ثابت کرد که جواب دادخواهی و حقیقت، سرکوب و انتقامه.»
او سپس افزود: «این رو هم اضافه کنم که زندان بوشهر۱۰ روز پیش تماس گرفت که من باید برگردم زندان بوشهر. وقتی اقدام به برگشتن به زندان بوشهر کردم، به من گفتن که باید برم تهران و اجرای احکام تهران تصمیم می‌گیره که به چه زندانی منتقل می‌شم. دارن بین زندان‌هاشون می‌گردن ببینن بدتر از بوشهر کجا هست لابد.»
سپیده قلیان در بخش پایانی توییت خود نیز گفت: «محبوبه رضایی از زندان بوشهر به نمی‌دونم کجا منتقل شده، تلفن‌های بند نسوان قطعه و من هاج‌وواج ایستادم تا ببینم قراره با جوونیم چیکار کنن. اما مبارزه ادامه داره. خیابونای خوزستان و نیزار ماهشهر، خون ریخته‌ی ۱۵۰۰ نفر در آبان ۹۸، ۴۳ سال اعدام‌های مخفیانه رو شاهد می‌گیرم که مبارزه ادامه داره. حالا هر قدر هم که بکشن و خفه کنن.»

در جدیدترین اتفاق، سپیده قلیان شب دوشنبه ۱۹ مهر با هجوم ماموران لباس شخصی در منزل خواهر خود بازداشت شد. مادر او در صحبت با «خبرنگاری جرم نیست» گفت: «می‌ترسم سپیده را تا روز بعد زنده نگذارند. ما دزفول هستیم و سپیده منزل خواهرش اهواز بود. حدود ساعت ۱۰ و نیم شب دوشنبه حدود ۳۰ زن و ۲۰ مرد بدون حکم با هجوم به منزل شخصی دخترم صدیقه، سپیده را  را بازداشت کرده و او را به مکان نامعلومی منتقل کرده‌اند. افراد مهاجم لباس شخصی کلید آپارتمان را در اختیار داشته‌اند و بدون اینکه از قبل اطلاع بدهند، با هجوم به منزل صدیقه قلیان، خواهر سپیده قلیان، تمام وسایل شخصی آن‌ها از جمله گوشی همراه، کامپیوتر شخصی و حتی کلید ماشین همسر صدیقه را هم با خود بردند. ماموران مهاجم تمام منزل به علاوه داخل خودروی شخصی همسر صدیقه قلیان را هم کاملا جست‌وجو کرده‌اند.»

مادر خانم قلیان همچنین توضیح داد:‌ «وقتی ماموران وارد خانه دخترم صدیقه شده‌اند، همه در منزل و با لباس راحت خانه دور هم نشسته بوده‌اند و ماموران حتی اجازه تعویض لباس هم به سپیده نداده‌اند و با همان لباس‌های خانه و حتی بدون حجاب او را برده‌اند. وقتی دخترم اعتراض می‌کند که این چه جمهوری اسلامی است که اجازه لباس پوشیدن هم به ما نمی‌دهد و ما حتی حجاب نداریم؛ ماموران پاسخی نداده و با سرعت سپیده را از منزل خارج کرده‌اند.»

به گفته خانم قلیان‌، ماموران تنها با گفتن این جمله که سپیده قلیان فراری است، او را دستبند زده و به سرعت از خانه خارج کرده‌اند. مادر سپیده قلیان اضافه کرد:‌ «سپیده دو هفته پیش به دادسرای اهواز و تهران مراجعه و خود را معرفی کرد؛ ولی به او گفتند هنوز مکان زندان او مشخص نیست و باید منتظر حکم خود باشد تا به او خبر بدهند. ما هم مداوم پیگیری می‌کردیم که چه زمانی باید خودش را معرفی کند؛ ولی هربار که مراجعه می‌کرد، به او می‌گفتند هنوز زمانش نرسیده است.

خانم قلیان با تاکید بر اینکه نگران سلامتی سپیده قلیان است، ادامه داد:‌ «نمی‌دانم او را تا صبح می‌کشند؟ او را کجا برده‌اند؟ حتی نمی‌دانیم اطلاعات او را برده‌اند یا نهاد امنیتی دیگری او را با خود برده‌اند. نمی‌دانیم از کجا آمده‌اند و برای چه آمده‌اند و چه خبر است؟ اگر حکمی داشتند، باید زنگ می‌زدند و اگر سپیده خودش را معرفی نمی‌کرد، بعد او را به این شکل دستگیر می‌کردند. حتی وکیل او هم دسترسی به سپیده ندارد و ما نمی‌دانیم به کجا منتقلش کرده‌اند؛ اهواز است یا به تهران منتقل شده است.»
 

 


 

لطفا یک آدرس ایمیل معتبر وارد کنید